Informatie over wilsbekwaamheidsonderzoek

Voordat u een akte bij een notaris gaat tekenen, onderzoekt de notaris of u wilsbekwaam bent, of u de gevolgen van het tekenen van de betreffende akte kunt overzien. Ook onderzoekt de notaris of u zich vrij voelt om de akte wel of niet te ondertekenen. Met name bij het maken van een testament en een levenstestament zal een notaris grondig onderzoeken of u de akte kunt ondertekenen. 

U bent wilsbekwaam als u zelfstandig een beslissing kunt nemen en de gevolgen van die beslissing overziet. Denk bijvoorbeeld aan het benoemen van iemand tot executeur of gevolmachtigde, aan het benoemen of uitsluiten van erfgenamen of het maken van legaten.

Of u wilsbekwaam bent, kan per situatie verschillen. Soms kunt u nog wel een eenvoudige beslissing nemen, maar lukt het niet meer om ingewikkelde wensen te formuleren. De notaris onderzoekt uw wilsbekwaamheid voordat u een akte gaat tekenen. Meestal merkt u niet veel van dat onderzoek; de meeste mensen die een afspraak maken kunnen hun wensen prima verwoorden. Soms is het minder makkelijk. De notaris twijfelt of iemand de gevolgen nog wel kan overzien, bijvoorbeeld als iemand een diagnose van beginnende dementie heeft gekregen. De notaris doet dan een wilsbekwaamheidsonderzoek. 

Wilsbekwaamheidsonderzoek door de notaris is nodig omdat een (levens)testament van iemand die niet wilsbekwaam is, niet geldig is. De notaris zal daarom altijd vragen wat de cliënt wil regelen in een (levens)testament en waarom. Het is belangrijk dat diegene dit in eigen woorden kan vertellen. 
Soms is er aanleiding om meer aandacht te besteden aan het onderzoek. Bijvoorbeeld omdat u niet meer zelfstandig kunt wonen, omdat iemand anders voor u de afspraak heeft gemaakt, omdat het gesprek niet loopt zoals verwacht, of door een diagnose van dementie. De notaris zal dan meer doorvragen en soms voelt dat misschien vervelend. Toch is dat nodig omdat de notaris geen twijfels hierover mag hebben bij het tekenen van de akte. Als de notaris toch twijfelt, kan er ook nog een onafhankelijke arts worden ingeschakeld. Deze arts krijgt de opdracht te onderzoeken of u wilsbekwaam bent om de betreffende akte op te stellen. Voor dat onderzoek is uw toestemming nodig. Soms is het ook aan te bevelen een arts in te schakelen als er ruzie in de familie is, of als u verwacht dat er ruzie komt als de familie/nabestaanden de inhoud van uw (levens)testament leren kennen, zeker als u denkt dat iemand aan uw wilsbekwaamheid twijfelt. 

Meer informatie is te lezen in de folders over het onderzoek door de notaris bij testament en levenstestament. Ook wordt dit uitgelegd in een filmpje.